Atomic swap veya piyasada bilenen diğer bir adı ile atomik çapraz zincir ticareti, bir üçüncü tarafa güvenme ihtiyacı duymadan bir kripto para biriminin başka bir kripto para birimine dönüştürülmesidir. Nispeten yeni bir teknoloji parçası olan atomic swap ile, kullanıcıların birbirleriyle işlem yapma şeklinin değiştirilmesi amaçlanmaktadır. Örneğin, normal koşullarda eğer Ayşe, 5 Bitcoin‘e sahipse ve bunun yerine 100 Litecoin istediyse, bir exchange firması, yani üçüncü bir parti kullanmak zorunda kalacaktır. Ancak, atomic swap ile, karşı tarafta Ali, 100 Litecoin’e sahip olmak yerine 5 Bitcoin talebi bulunuyorsa, Ali ve Ayşe karşılıklı ticaret yapabilir. Bu ticaret esnasında ise, Ayşe’nin Ali’in 100 Litecoin’ini kabul ettiği, ancak 5 Bitcoin’i göndermeyi başaramaması durumunda atomic swaplar, karma zaman kilitli sözleşmeler (HTLC- hash time-locked contracts) olarak bilinen teknolojiyi kullanırlar.
Karma zaman kilitli sözleşmeler, her iki ticaret gereksinimini yerine getirerek, atom takas sürecinin tamamen güvenilmez olmamasını sağlar. HTLC’ler, alıcı tarafın, son ödeme tarihinden önce ödeme aldığını kabul etmesini sağlayacak bir kriptografik kanıt oluşturur. Ya da alıcı, ödeme talebini reddetmesi durumunda, sistem devreye girerek, fonun kaynağına geri dönmesini sağlar.
Bu nedenle, Ayşe ve Ali arasındaki bir işlemin gerçekleşmesi için, her ikisinin de işlemlerini ilgili Blockchain’e göndermeleri gerekir. Ayşe’nin Ali’den gönderilen 100 Litecoin’i alabilmesi için, yalnızca kendisinin bildiği bir şifre üretmesi gerekir. Benzer şekilde, Ali’nin Ayşe’den gönderilen 5 Bitcoin’i talep etmesi için, aynı şifreyi vermesi gerekir. Böylece aralarında karmaşık şifreleme ile para transferi gerçekleşmiş olur.
Atomic Swap işlemi için gerekli olanlar nelerdir?
Kripto para birimlerinin, oldukça heyecan verici olan bu atomic swap teknolojisini kullanabilmeleri için bazı temel gereksinimlere ihtiyaçları vardır. Bu temel gereksinimler, Lightning Network uygulamasında mevcuttur.
Bir karma zaman kilitli sözleşmesinin, iki Blockchainin birbirine bağlanması olduğu düşünülürse, Lightning Network’ü, ödeme kanallarını birbirine bağlayan bir ağ olarak sayabiliriz. Yani, Ayşe ve Ali’nin birbirleriyle işlem yapabilmeleri için ödeme kanalları yoluyla birbirlerine bağlanması gerekir. Bu bağlantı, Lightning Network ile yapılabilmektedir.
Ek olarak, iki farklı Blockchain arasında işlem gerçekleştirebilmek için, her iki Blockchain’in de SHA-256 şifreleme karma işlevine sahip olması gerekir. SHA-256 şifreleme, kullanıcı tarafından karma şifreleme ile oluşturulan sayıların, karma zamanlı kilitli sözleşmede düzgün çalışmasını sağlar.
Piyasa bu teknolojiyi ne kadar kullanıyor?
Son zamanlarda çıkan haberlere bakılırsa, atomic çapraz zincir ticaretinin geleceği parlak gibi gözüküyor. Örneğin, Litecoin kurucusu, Charlie Lee, Bitcoin, Vertcoin ve Decred için Litecoin kullanımlı atomic swap işlevlerini başarı ile tamamladı. Atomic swap ile ilgili beklenti, devam eden inovasyon çalışmaları ile ortalama bir kullanıcının bu teknoloji sayesinde merkezsiz exchange faaliyetlerinde bulunabilmesidir.
Bununla birlikte, atomic swapların son başarısı için yapılan uyarı, tüm bu takasların kurulu coin uygulamalarına ihtiyaç duymasıdır. Bunun anlamı, kullanıcının iki kripto para birimi arasında bir atomic swap yapabilmesi için, her iki kripto paranın Blockchainlerini indirmesinin gerekmesidir. Tahmin edebileceğiniz gibi, bu işlem kullanıcı için pratik bir yol değildir. Fakat yakın zamanda yapılan başarılı bir atomic swap denemesi bu soruna çözüm getirmiş olabilir.
Şu anda BarterDEX adında merkezsiz bir exchange inşa etmeye çalışan Komodo ekibi, bir Electrum sunucu kullanarak bir atomic swapı başarıyla tamamlayan paketi hazırlamış durumdadır. Bu önemli bir gelişmedir. Çünkü Electrum sunucusu, kullanıcının tüm Blockchain’i indirmeye gerek kalmadan bir kripto para birimi ile etkileşime girmesine izin verir. Bu nedenle, bu merkezsiz bir exchange olasılığını daha pratik hale getirmektedir.
Sonuç olarak, bu teknoloji ile işlem yapan kullanıcıların işlem yapma şeklini tamamen değiştirecek çok sayıda merkezsiz Exchange bulunmaktadır. Blocknet gibi projeler ise atomic swapların kullanımı yoluyla Blockchain interneti oluşturmak isteyenlerin üzerinde çalıştığı bir projedir. hatta yapılan işlemlerde 0 komisyon ile çalışan Lykke gibi yarı merkezsiz Exchange firmasının kurulmasını da yapılan inovasyonlar arasında sayabiliriz. Blockchain teknolojisinin önemi tartışılmaz fakat atomik çapraz zincir ticareti de izlenmesi gereken bir alan olarak dikkate alınmalıdır.
