Son yılların favori yatırım araçlarından olan kripto paralar, henüz bir hayli yeni olmasından kaynaklı ciddi düzenlemelere tabi değildir. Sizler için bu yazımızda Dini açıdan sanal varlıklar hakkında en çok sorulan kripto para caiz mi sorusunu cevaplayacağız.
Makalemizde başta Diyanet İşleri Başkanlığı olmak üzere ilahiyatçıların kripto para birimlerine yönelik yaklaşımlarına değinmeden önce ilk olarak kripto para nedir bunu açıklayalım.
Kripto Para Nedir?
Kripto paralar, herhangi bir kurum, ülke ya da düzenleyici kurum tarafından kontrol edilmeyen, uluslararası para transferlerini saniyeler içerisinde gerçekleştiren ve altyapısının güvenliğini sağlamak için kriptografi kullanan sanal para birimleridir.
Modern para birimlerinin çoğu, genellikle bir devlet kurumu tarafından düzenlenen ve üretilen “fiat” para birimi olarak anılır. Örneğin Türk Lirası, fiat para birimidir. Buna karşılık, kripto para birimleri ise kimseye bağlı değildir ve hatta kurucusunun kim olduğu belli olmayan sanal varlıklar dahi mevcuttur.
Kripto para, adını “kriptografi” ve “para birimi” anlamına gelen currency kelimelerinin birleşiminden alır. Tüm kripto para birimlerinin kalbinde karmaşık şifrelemelerin yer aldığı bir şifreleme algoritması bulunur. Yatırımcılar, blokzincirde yer alan şifreleri çözerek kripto para ile ödüllendirilir ve bu işleme madencilik denir.
Ek bilgi olarak kripto para caiz mi sorusuna yanıt aramanın yanında kripto paraların herhangi bir fiziksek karşılığı olmadığını, sadece sanal ortamda bir değerinin olduğunu unutmamak gerekir.
Kripto Yatırımı Yapmanın Olası Riskleri Neler?
Fiat para birimleri, hisse senetleri, ETF’ler ya da Altın ve Gümüş gibi değerli maden yatırımlarına nazaran kripto paralar çok daha risklidir. Örneğin BIST hisselerinde yer alan %10 artış veya düşüş limiti kripto borsalarında yer almaz. Bir kripto para birimi saniyeler içerisinde %100 değer kaybedebilir ve bu ihtimal her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.
Kripto para caiz mi sorusuna verilen olumsuz yanıtların büyük çoğunluğu kripto para birimlerinin bir hayli oynak ve manipüle edilebilir olmasına bağlıyor. Gelin kripto yatırımı yapmanın olası risklerini maddeler halinde açıklayalım.
1. Volatilite
Yukarıdaki bölümde de değindiğimiz yüksek volatilite, tecrübeli yatırımcılar ve balinalar için artı bir özellik olarak görülse de yeni yatırımcılar, nasıl piyasa analizi yapacağını bilmediği için yanlış fiyat aralığından kripto satın almak zorunda kalır.
Yüksek volatiliteden kaçınmanın en basit yolu Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve Litecoin (LTC) gibi hacmi yüksek sanal varlıklara yatırım yapmaktır. Yatırım yaptığınız kripto paranın hacmi ne kadar düşük olursa fiyat hareketliliği de o kadar fazla olur.
2. Vergilendirme
Kripto para vergilendirmesi, hükümet yetkilileri tarafından tartışılan bir husustur. Eğer Türkiye dışında bir ülkede yaşıyorsanız ve kripto yatırımı yapmak isterseniz vergi verip vermemeniz gerektiğini muhasebeciniz ile konuşmanız gerekir.
2023 yılında kabine değişmeden önce kripto para sektörüne yönelik bir düzenleme yapılacağı gündemdeydi ancak kabine değişikliği sonrası henüz vergilendirme ile ilgili bir çalışma yürütülmediği aktarıldı. Gelir İdaresi Başkanlığı’nda yer alan özelge taleplerini incelediğimiz zaman da sanal varlıkların vergilendirmesine yönelik herhangi bir bilgiye rastlamadık.
3. Dolandırıcılar ve Kötü Niyetli Yazılımcılar
Dolandırıcılar, her alanda olduğu gibi kripto yatırımcıları için de sorun teşkil etmekte fakat kripto paralar karmaşık blokzincirler kullandığı için genellikle başarılı olamıyor. Bireysel bir yatırımcı olarak hesabınızı korumanın en efektif yolu en iyi kripto borsaları üzerinden yatırım yapmanız ve en az 3 güvenlik önlemini aktive etmeniz.
Her ne kadar kendi hesabınızı koruyor olsanız da eğer kripto borsasında açık var ise ne yazık ki yatırımlarınız hackerlerin eline geçebilir. Binance gibi kripto paraları soğuk kripto cüzdanlarda saklayan borsalar, %99 daha güvenlidir çünkü kötü niyetli yazılımcı, hesabınıza erişmiş olsa dahi soğuk cüzdanınıza kolay kolay erişemeyecektir.
4. Sosyal Medya Manipülasyonu
Sosyal medya hesabınız var ise en az bir kez yüksek takipçili bir profilin satın alırsanız ciddi oranlarda kâr elde edebileceğiniz bir kripto para tavsiye paylaşımını görmüşsünüzdür. Öncelikle hiçbir şey karşılıksız yapılmaz ve hele ki kripto pazarında. Bir kripto paranın değerlenmesi için alım emrinin satım emrinden fazla olması gerekir.
Yani bunun anlamı, sosyal medyada göreceğiniz ‘profesyonel’ yatırımcılar sizden çok daha uygun bir fiyattan kripto yatırımı yaparak ilgili dijital paranın fiyatını olabildiğince yükseltmek için uğraşıyor. Kendi öz araştırmanızı yapmanız ya da farklı farklı uzmanların görüşlerini dinleyip ortak bir görüşe sahip olup olmadıklarını analiz etmeniz önerilir.
Kripto Para Yatırımı Yapmanın Dini Hükmü Nedir?
Kripto para caiz diyen hocalar kadar Bitcoin haramdır diyen ilahiyatçılar da mevcut. Öncelikle kripto paralar hayatımıza giren yeni varlıklar olmasından dolayı bu fikir ayrılıkları normal olduğunu belirtelim.
Kripto para caiz mi Diyanet tarafından 2017 yılında cevaplanan bir sorudur ve aşağıdaki bölümde bu sorunun cevabına değineceğiz.
Bitcoin Helal mi?
Bitcoin, manipüle edilmeye yatkın ve herhangi bir düzenleyici kurum tarafından denetlenmemesi, kontrol edilememesi ya da yönetilememesi sebebiyle caiz değildir. Ancak, bazı ilahiyatçılar Bitcoin’in volatil olmasını kripto para biriminin sahip olduğu altyapı yerine yatırımcıların değişken görüşlerine bağladığı için caiz kabul eder.
El Salvador ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nin yerel para birimlerine Bitcoin’i eklemiş olması ve 100+ ülkede yasal bir şekilde alınıp satılması BTC’nin güvenilir olduğunu ispatlar. Diyanet, BTC’nin caiz olup olmadığını tam olarak belirtilmemiştir fakat memecoin, shitcoin ve altyapısı kötü her kripto paranın caiz olmadığını net bir şekilde ifade etmiştir.
Eğer kripto para caiz mi değil mi sorusuna İslam düşünürlerinin ne cevap verdiğini merak ediyorsanız aşağıdaki alt başlığa göz atabilir ya da Diyanet Danışma Hattı (Alo 190) üzerinden yetkili birimler ile iletişime geçebilirsiniz.
Kripto Para Caiz Mi? – Saygın İlahiyatçıların Yorumları
Kripto para caiz mi sorusuna verebileceğimiz net bir yanıt olmamakla birlikte uzmanlar bu konuyu farklı farklı yönlerden değerlenmiştir.
Nureddin Yıldız’ın Görüşü
Nureddin Yıldız, Mekke Umm Al-Qura Üniversitesi’nden mezun olmuş vaiz ve yazardır. Kendisine ait bir YouTube kanalı olan bu yazar, kripto para yatırımı yapmanın dini hükmü konusunda Hz. Muhammed’in “Beceremeyeceğiniz işlerin altına girmeyin.” öğütüne vurgu yapmakta.
Kısa vadede zengin olma ümidiyle kripto yatırımı yapmanın yanlış olduğunu ve herkesin boyunun ölçüsüne göre işler yapması gerektiğini savunuyor. Kripto para caiz mi Nureddin Yıldız bu konuyu Hz. Muhammed’in öğütleri ile cevaplamıştır.
Cübbeli Ahmet Hoca’nın Görüşü
Kadiri Şeyhi Ahmet Mahmut Ünlü halk adıyla Cübbeli Ahmet Hoca, kripto para yatırımı yapmanın caiz olmadığını belirtmiştir. Allah tarafından mal olarak sadece altın ve gümüş kabul edildiğini ancak günümüzde herhangi bir maddi karşılığı olmayan Dolar, Türk Lirası ve Euro gibi kağıt paralar kabul gördüyse Bitcoin ve diğer kripto paraların da kabul görebileceğini vurgulamıştır.
Yapısı itibarıyla merkeziyetsiz olan kripto paralar, devlet tarafından kontrol edilemediği, muhatap olabileceğiniz biri olmadığı ve herhangi bir kurum tarafından güvence verilmediği için fıkıh yönünden caiz kabul edilmemekte. Eğer gelecek yıllarda devlet bir kripto para birimi (CBDC) çıkarırsa o varlığın caiz olabileceğinin altını çiziyor.
Caner Taslaman’ın Görüşü
1968 doğumlu Türk akademisyen, Kur’an araştırmacısı ve yazar olan Prof. Dr. Caner Taslaman, Bitcoin helal mi sorusuna Kur’an-ı Kerim’de haram olarak nitelendirilen herhangi bir sıfatın içerisine yerleştirilemeyeceğini öne sürerek kripto paraların net bir dille caiz olduğunu vurgulamıştır.
Cübbeli Ahmet Hoca’nın bahsettiği arkasında herhangi bir devlet olmamasından kaynaklı caiz olmadığı görüşüne Caner Taslaman, dayanaksız ve hiçbir ayette benzer bir koşulun yer almadığını açıklamıştır.
İhsan Şenocak’ın Görüşü
Diyanet İşleri Başkanlığı’nda önemli pozisyonlarda çalışmış Şenocak, kripto para yatırımlarında aldatma, kumar ve bir gün içerisinde tüm varlıklarınızı kaybetme riskinin olduğunu iddia ederek caiz olmadığını belirtmiştir.
Kripto para birimlerine yönelik detaylı bilgisi olmadığını ancak faiz ile benzer nedenlerden dolayı yatırım yapılmaması gerektiğini takipçileri ile paylaşmıştır.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kripto Para Birimlerine Yaklaşımı
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı sayın Recep Tayyip Erdoğan, gençlerin kripto para yatırımı yaparken dikkatli olması gerektiğini belritmiştir. Katılmış olduğu bir televizyon programında sayın Erdoğan şu cümleleri kullanmıştır:
Bir kişinin edeceği zarardan bir başka kişinin fayda sağlayabileceği ortamı şahsen doğru bulmuyorum.
Recep Tayyip Erdoğan, her ne kadar kripto para yatırımına karşı temkinli bir tavır takınıyor olsa da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile birlikte blokzincir teknolojisinin entegre edilebileceği her okul, hastane, iş yeri ve kurumların analizinin yapıldığını aktarmıştır.
Bu adım, eski Merkez Bankası Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu ile atıldığı için henüz Recep Tayyip Erdoğan’ın yeni Merkez Bankası başkanı Dr. Hafize Gaye Erkan ile blokzincir entegrasyonuna yönelik görüşme yapıp yapmadığı bilinmiyor.
Özet
Her ilahiyatçı ya da araştırmacının farklı cevap verdiği kripto para caiz mi sorusu günümüzde oldukça merak uyandırıyor. Kaynak olarak elbette Kur-an’ı Kerim alındığı için bazı uzmanlar kutsal kitapta kripto para yatırımı yapmanın caiz olup olmadığı konusu ile ilgili bir ibare bulamadığı için caiz kabul etmektedir çünkü Kur-an’ı Kerim’de yer almayan herhangi bir bilgi doğru kabul edilir.
En güncel haberlerimizi Telegram kanalımızdan, Instagram hesabımızdan, Facebook sayfamızdan ve Twitter hesabımızdan takip edebilirsiniz.
Yazı içeriğindeki bilgiler tamamen bilgilendirme amaçlıdır. Herhangi bir yatırım tavsiyesi niteliği taşımaz. Yaptığınız yatırımlardan kaynaklı kâr ya da zararınızdan yazar ve kriptoparahaber.com sorumlu değildir. Yatırım nihayetinde bilgi, birikim, tecrübe, araştırma ve şahsi kararlar gibi birçok temele dayanır.
