Kripto Para Borsaları MASAK Yükümlülüğü

16.05.2021’de RG’de yayınlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” ve 1 Mayıs’ta yayınlanan “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile, hukukumuzda kripto paralara (kripto varlıklar) dair önemli düzenlemeler gerçekleşti. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, MASAK’a tabi kılındı.. Bunu açıklamak için de MASAK, 4.5.2021’de “ kripto varlık hizmet sağlayıcıları için “ rehber yayınladı.

MASAK ve Kara Para Aklama Nedir?

MASAK ( Mali Suçları Araştırma Komisyonu), suçların gelirinin araştırılması ve terör finansmanında kullanılmasının önlenmesinde icra fonksiyonuna sahip olan, bir kurumdur. Suç Gelirinin Aklanması, TCK m.282’de tanımlanmış bir suçtur ve, “kara para aklama” olarak tabir edilebilecek fiil sonucu oluşmaktadır.

Terörün Finansmanı da, 6415 Sayılı Kanun’un 4. Maddesinde düzenlenen bir suçtur ve 10 yıla kadar hapis cezasını gerektirir.

Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcı Nedir?

1.5.2021’de yayınlanan Yönetmelik ile  kripto varlık hizmet sağlayıcıları hukukumuzda yer alsa da, bunun tam bir tanımı mevcut değil idi. Rehber’e göre ise, “Kripto varlık hizmet sağlayıcılar, kripto varlıkların alım satımlarına elektronik işlem platformları üzerinden aracılık eden” kuruluşlar, yani kripto para borsaları olarak tanımlanmıştır.

Kripto Para Borsalar Artık Hangi Yükümlülüklere Tabi Olacak?

Kripto para borsaları, Yönetmelik kapsamında MASAK yükümlüsü sayılmış ve suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanın önlenmesi mevzuatı bakımından Rehber’de şu yükümlülüklere tabi olacağı belirtilmiştir:

1. Müşterinin Tanıması Yükümlülüğü

            Bu yükümlülük, işlem yapılan ve nam ve hesaplarına işlem yapılan kişilerin, kimliklerinin tespitinden ibarettir.

            Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ( kripto para borsaları ), müşterinin tanınması yükümlülüğüne şu şartlarda uyacaklardır:

• Şüpheli işlem durumunda tutar farketmeksizin,
• Daha önceki müşterilerin kimliği konusunda şüphe halinde tutar farketmeksizin,
• İşlem tutarının veya ilişkili işlemlerde 75.000 TL ve üzeri işlemler.

Masak Rehberi’nde, gerçek kişiler ve tüzel kişiler için kimlik tespiti açısından nasıl olacağına ilişkin ayrıntılar da yer almaktadır.

2. Şüpheli İşlem Yükümlülüğü

           Şüpheli işlem yükümlülüğü, yükümlülerin bizzat yaptığı veya bunlar aracılığı ile yapılan işlemlerde kullanılan malvarlıklarının, yasadışı yollarla elde edildiğine veya bu yollarda kullanıldığına dair, terörist faaliyetlerde veya bunlarla ilişkili olduğuna dair bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir.

Şüpheli işlem yükümlülüğünü, kripto para borsalarının yetkili kişileri yerine getirecektir. Ayrıca bu kişiler, şüpheli işlem hakkındaki tüm araştırma ve bulguları da MASAK’a bildirmek zorundadırlar.

Şüpheli işlem bildirimleri https://masak.hmb.gov.tr/sektorel-sib-rehberleri adresinden Ek:01 formu doldurularak bildirilebilecek, elektronik ortamda ise https://online.masak.gov.tr/ adresinden bildirilebilecektir.

     2.1. Ne zaman şüpheli işlem bildiriminde bulunulacaktır?

Şüpheli işlem sonrası kural olarak 10 gün içinde ve acil hallerde derhal bu bildirimde bulunulacaktır.

3. Bilgi ve Belge Verme Yükümlülüğü

Kripto para borsaları, Kurum tarafından istenecek her türlü bilgi, kayıt ve belgeyi tam, doğru ve kolaylık sağlayacak şekilde vermek zorundadır. (5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun m.7 )

4. Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü

Kripto para borsaları, bu bilgi ve belgeleri her anlamda 8 yıl süreyle saklamak zorundadırlar. (5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun m.8 )

5. Devamlı Bilgi Verme Yükümlülüğü

Bu işlemler hakkında kripto para borsaları, Başkanlığa devamlı bilgi vermek zorundadır.

     6. Kripto Para Borsalarına İlişkin Cezalar

            Bu yükümlülüklerin ihlali halinde, kripto varlık hizmet sağlayıcıları, işlem adedi başına üst sınır 4.000.000 TL olmak üzere aşağıdaki idari para cezalarına maruz kalacaklardır:

Müşterinin tanınması yükümlülüğü  : 40.000 TL

Şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğü: 50.000 TL

Devamlı bilgi verme yükümlülüğü   : 30.000 TL

Şüpheli işlem bildirimini açıklama   : 3 yıla kadar hapis cezası

Bilgi ve belge verme yükümlülüğü  : 3 yıla kadar hapis cezası

Muhafaza ve ibraz yükümlülüğü     : 3 yıla kadar hapis cezası

               Terörün Finansmanı Suçu              : 10 yıla kadar hapis cezası

Kara Para Aklama Suçu              : 7 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası

Sonuç

Kripto para borsaları MASAK mevzuatına acilen uyum sağlamak zorundadır.

Bunun da ötesinde, gerek borsalarca gerek yatırımcılarca gerekse kripto para sağlayıcılarınca manipülasyonların çok olması durumunun çözülmesi için de düzenlemelerin yapılması, yatırımcıları korumak açısından çok sağlıklı olacağı aşikardır.

Yazar: Av. Ali ERŞİN / Bilişim Hukukçusu

Instagram: @avukataliersin

Twitter: @avukataliersin

Mail: [email protected]

Kaynaklar

Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik, Hukuk ve Bilişim Dergisi ( Erişim Adresi: https://hukukvebilisim.org/kripto-varlik-hizmet-saglayicilari-kripto-para-borsalari-hakkinda-masak-rehberi/  )

Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları Hakkında MASAK Rehberi, Hukuk ve Bilişim Dergisi ( Erişim Adresi: https://hukukvebilisim.org/kripto-varlik-hizmet-saglayicilari-kripto-para-borsalari-hakkinda-masak-rehberi/ )

Masak Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları İçin Rehber

6415 Sayılı Terörün Finansmanının Önlenmesi Kanunu