Her geçen gün daha fazla menkul değerler şirketi, işlemlerine son vermeye başladı. Son olarak 24 saat içerisinde UBS Menkul Değerler ve Güven Menkul Değerler ardı sıra SPK`ya lisans iptali için başvurdular. Son dönemde aracı kurumların karlılık oranlarında yaşanan düşüşler ve piyasada gereğinden fazla aracı kurumun olması bugünleri getirdi diyebiliriz.
Diğer taraftan Türkiye`de son dönemde Bitcoin borsalarına ilginin artması ve yatırımcıların daha güvenli bulduğu blockchain temelli varlıklara yatırımı da buna neden olmuş olabilir.
CoinMarketCap verilerine göre haberin yazıldığı dakikalarda, son 24 saat içerisinde Bitcoin tabanlı işlemlerin toplam hacmi 2.4 milyar $, tüm kripto değerlerin işlem hacmi 5.9 milyar$. BTC`nin toplam piyasa değeri 58 milyar$ iken toplam kripto ekosistemi 121 milyar $ civarında idi.
Bitcoin’in Türkiyedeki Durumu
Türkiye`de bulunan 3 borsanın son 24 saat işlem hacimleri aşağıdaki gibidir,
Paribu : 285 BTC – 1.2m$
Koinim : 247 BTC – 1m$
BTCTurk : 173 BTC – 750k$
Bitkapital, yeterince işlem hacmi oluşmadığı için CoinMarketCap`de listelenmemektedir.
Sonuç olarak sadece BTC işlem hacmi değerlendirmesi üzerinden gidilirse, Türkiye`de bulunan 3 borsanın günlük toplam işlem hacmi global işlem hacminin sadece %0.17`si.
Türkiye ekonomisi ve borsaları üzerine yayınladığımız bir analizde Türkiye`nin hangi sektörüne bakarsanız bakın, toplam global büyüklüğün binde 8 ile yüzde 1 civarında olduğunu gördüğümüzü belirtmiştik. Bu bakış açısı ile, aslında sadece BTC bazında dahi Türkiye`nin günlük işlem hacminin 17 milyon $ olması gerekirken sadece 3 milyon $ civarında kaldığı görülmektedir. Bunun bir çok nedeni olabilir. Ancak en büyük neden muhtemelen Türkiye`de Bitcoin ve Kripto değerlere ilginin artmasına rağmen halen istenildiği seviyede olmadığını söyleyebiliriz. Diğer bir nedeninin de Türkiye kullanıcılarının Bitstamp, Kraken ve Cex.io gibi Türkiye`den nakit transferini kabul eden borsaları tercih etmeleri olabilir.
Muhtemelen bu ilgi arttıkça konvansiyonel aracı kurumlar yerine Bitcoin borsalarına geçiş olacaktır. Bu geçiş arttıkça da sadece Türkiye`de değil dünyada da bir çok aracı kurumun, eğer Bitcoin ve kripto değer temelli işlemlere izin vermediği takdirde kapanabileceğini söyleyebiliriz. Bankaların da uzun vadede sıkıntıya girmesini beklemek artık ütopik hayaller olarak görülmemelidir.
Türkiye için belki bireysel kullanıcı için bankacılık hizmetlerine erişim sıkıntısı yok. Ancak Avrupa`da bile bazı ülkelerde bankada bulunan paranıza bırakın faiz almayı, üstüne para vermeniz gerekiyor. Diğer taraftan örneğin ABD`de eyaletler arası bir para transferi yapmak istediğinizde para 2-3 günde karşı tarafa geçebiliyor. Bu durum bireysel kullanıcılar için büyük sıkıntılar doğuruyor. Üzerine bir de Yunanistan krizinde gördüğümüz gibi, bankada isterseniz milyonlarınız olsun ATM`den çekebildiğiniz günlük limit 100€ olabiliyor.
Tüm bu gelişmeler ile değerlendirildiğinde kullanıcılar artık fonları üzerinde daha fazla kontrol ve anında transfer gücü istiyorlar. Diğer taraftan konvansiyonel yatırım borsaları ve ürünleri daha önceden yaşanan kötü örnekler nedeniyle fazlasıyla denetleniyor. (Aşırı kontrole tabi ve spekülasyondan uzak olduğunu söyleyebiliriz.) Bu durumda özellikle gün içi alım-satım yapan brokerların denetimin daha az ve anonimliğin daha fazla olduğu Bitcoin ve Kripto değer borsalarına yöneldiğini görmekteyiz.
Peki gereğinden fazla Bitcoin borsası olursa ne olur? İşte bu sorunun net bir cevabı şimdilik yok. Çünkü Bitcoin borsalarının kurulum maliyeti dışında sürdürme maliyeti diğer aracı kurumlardan çok daha uygun. Tamamen online bir sistem olduğu için merkezi bir ofise, mevzuatı olmadığı için belli yetkinlikte mesul müdüre, iç ve dış denetime ve lisans almaya ihtiyacı yok. Bitcoin değerinde ve ilgisinde de artış devam ettiği için gelirleri de artmaya devam ediyor.
Kripto borsalarının işletme maliyeti konvansiyonel borsalara göre düşük olduğu kadar, kurulum maliyeti de oldukça düşüktür. Çok basitçe bugün cebinde 50-80k € maliyete katlanan ve bir bu kadar da nakit bulunduran herkes bir Bitcoin borsası kurabilir.
Bu nedenle zamanında ülkemizde gözlenen “internet cafe” furyası gibi muhtemelen 2017 yılının sonunda Türkiye`de 4 olan borsa sayısı, çift haneli rakamlara çıkabilir.
Tabi bu durum piyasanın büyümesine neden olacaksa, yeni açılacak borsalar hem kendi pazarlarını yaratırken hem de Türkiye`nin global Bitcoin pazarında olması gereken seviyeye çıkmasını sağlayabilirler. Ancak eğer yeni gelecek borsalar pazarın büyümesine neden olamazsa belki 2018 sonunda tekrar Bitcoin borsa sayısının 3-5`e inebileceğini söyleyebiliriz.
Çünkü komisyon gelirleri yüksek gibi dursa bile, aslında iyi müşteri hizmetleri ya da server güvenliği dendiğinde belki işletme maliyeti kurulum maliyetinin de üzerine çıkabilir. Konvansiyonel aracı kurumlara göre düşük olsa bile personel, server ve özellikle güvenlik için en basitinden yıllık 100k$ nın altında bir işletme maliyeti beklenmemelidir.
Borsaların komisyon oranları
Paribu,
| 30 günlük alış satış hacmi (TL) | Piyasa yapıcı(Maker) | Piyasa alıcı(Taker) |
| 0 – 50,000 | %0.3 | %0.4 |
| 50,000 – 250,000 | %0.25 | %0.35 |
| 250,000 – 500,000 | %0.2 | %0.3 |
| 500,000+ | %0.15 | %0.25 |
Koinim,
30 günlük 30.000 TL`ye kadar %0.4
30.000 TL üzeri %0.3
BTCTurk,
| 30 günlük alış satış hacmi (TRY) | Piyasa yapıcı | Piyasa alıcı |
| 0 – 100,000 | %0.1 + KDV | %0.4 + KDV |
| 100,000 – 500,000 | %0.07 + KDV | %0.3 + KDV |
| 500,000 – 1,000,000 | %0.05 + KDV | %0.2 + KDV |
| 1,000,000+ | %0 + KDV | %0.1 + KDV |
- Veriler borsa sitelerinden alınmıştır.
Yani temelde 3 milyon $ günlük toplam hacim düşündüğümüzde ortalama %0.3`den günlük toplam komisyon pazar büyüklüğü 9.000 $ olup. Yıllık komisyon pazar büyülüğü yaklaşık 3 milyon $ civarındadır. 3-4 Borsa için bu bedel oldukça karlı görünmekle birlikte daha fazla borsa için karlı olamayabilir.
Özellikle serbest pazar ekonomilerinde bile gözlenen pazar dağılımında genellikle pazarın %75-80`inin 3-4 hizmet veya mal sağlayıcısında dağıldığı gerçeğini unutmamak gerekir. Bu gerçek doğrultusunda borsa sayısı artsa bile eğer toplam geliri oluşturacak hacim artmazsa, açılacak borsalarının bir kısmının sonunun yakın zamanda “internet cafeler” gibi olabileceğini söyleyebiliriz.
Burada son olarak üzerinde durulması gereken ve kullanıcıları ilgilendiren en önemli nokta ise mevcut ve yeni açılan/açılacak borsaların güvenilirliği olacaktır. Kullanıcılar fonlarını teslim ettiği borsanın bu fonları güvenle sakladığından emin olmalıdır. Bu konu şimdi olduğu gibi ilerleyen dönemde de hem kullanıcıların hem de borsa işleticilerinin en çok dikkat etmesi gereken konular arasında yer almaktadır.
Gözlemlediğimiz ve bize yapılan başvurulardan da gördüğümüz üzere sadece mevcut karlılık heyecanıyla, daha önce bu piyasalardan haberdar olmayan ya da yeni girmiş kişilerin dahi yeni borsa açma heyecanını yaşadığını görüyoruz. Bu heyecan eko sisteme fayda sağlayabileceği gibi büyük zararlar verme riskini de barındırıyor.
Kaynak: coin-turk
